ô tradicjonelnych Godnich Festach na Ślōnsku, łazi po fest lichym lodzie. Wiela dōmōw, tyla tradycyji a to w przidŏwku czynsto je do prŏwdy fest miszōng. Biere sie to ze roztōmajtygo herkunftu ślōnskich familiji. Przenikajōm sie na wzajym tradycyje niymiecke, gōrnoślōnske, kresowe, eli tyż te, typowe dlŏ cołkij Polski. Tyn ślōnski kocieł świyntalny ubogaco tyż globalizacyjŏ, co trocha amerykanizuje tradycyje świyntalne. Gōrny Ślōnsk mŏ tyż pŏrã włŏsnych zwykōw, co ô nich wacho pamiyntać. Piyrszym a nojważniyszym je Dzieciontko! To ôno przinosi gyszynki pod gŏjka. W tyj kwestyje som my nojbarzij ôryginalni postrzōd wszyjskich regiōnōw Polski i je nōm bliżyj do Niymcōw eli Czechów. W ślōnskich dōmach trefiymy tyż adwyntkrance ze sztyroma świycōma, zapŏlanymi po jednyj w kożdõ dalszõ niydzielã adwyntu. Ta wanielicko tradycyjŏ erbli my prōmp z Hamburga. Cołkŏ srogo tajla ôryginalnych zwykōw czekŏ nŏs tyż we kuchnie. Stare tradicjonelne ślōnske zupy wilijne to siymiyniŏtka – siwŏ zupa z nasiyń siymia konōpnygo abo fiszzupa z gōw ôd kaperów z grzankōma. Głōwne wilijne danie
w srogiyj tajle gōrnoślōnskich dōmōw to smażōny kaper, modra kapusta abo pfilckapusta z grzibōma, a do tego kartŏfle abo typowo ślōnski panczkraut – uwarzōnŏ kiszono kapusta, zmiyszano cuzamyn ze tuczōnymi kartŏflami a ôdpednio prziprawiōnŏ. Postrzōd zistōw herszaft majom dwa: makōwka ślōnskŏ, przekłodano ze mocki warstwōw żymły abo pleciōnki jak tyż mōnmasy z bakaliōma, a tyż moczka, kero mogymy śmioło nazwać zupom ze pierników z bakaliōma. Toć na wilijnym stole niy może braknōńć kōmpotu z suszōnych i wandzonych ôwocōw. Jeźli kajś w ślōnskim dōmu ôbchodzone sōm tradycyje typowe dlo kuchnie niymiecke, to mogymy na wiilijnym stole trefić gansina abo bratwuszty. Tam, kaj w familijach fajruje sie za to z wiynksza tradycyje polske, mogymy dostać barszczu ze uszkoma, ryba po grecku abo ze galertym, pierogōw z kapustōm a roztomajte zorty harynkōw. Mogymy pozowiścić ino tym, kerzi bydōm mogli se pojeść tak kuchnie gōrnoślōnskiyj, niymieckij, jak tyż polskij. Coby niy ino ôd świyntŏ docyniali mocki kultur ôd naszego regiōnu. Wszyjskim czytŏczōm a czytŏczkōm winszujã ucieszōnych Godnich Festōw
a wszelkiygo szczyńścio w Nowym Roku.
Tomasz Hutsch
